ZUS podważy wysokość składek z biznesu nawet bez wyraźnej podstawy prawnej

Uchwała Sądu Najwyższego dała ZUS zielone światło do weryfikacji deklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek. Mimo że nie ma przepisu, który uzależniałby jej wysokość od faktycznie osiąganych przychodów.

W listopadzie 2023 r. Sąd Najwyższy odpowiedział na ważne dla przedsiębiorców pytanie – czy ZUS może weryfikować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność? Powiększony skład SN uznał, że organ rentowy ma takie uprawnienie w odniesieniu do przedsiębiorców w początkowym okresie prowadzenia przez nich działalności, o ile zadeklarowana przez nich podstawa wymiaru składek nie ma odzwierciedlenia w przychodach (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 29 listopada 2023 r., III UZP 3/23). To orzeczenie przełamuje dotychczasową linię orzeczniczą i – mimo że odnosi się do przepisów, które zostały już zmodyfikowane – z dużym prawdopodobieństwem wpłynie na sytuację wszystkich przedsiębiorców.

Uchwała ma moc zasady prawnej, a więc wiąże wszystkie składy SN (nie tylko w sprawie, w której została podjęta). Działanie uchwały jest już widoczne w orzecznictwie. W wyroku z 25 kwietnia 2024 r. (III USKP 22/22) SN wydał orzeczenie zgodne z nowo obowiązującą zasadą prawną.

Czego dotyczyła sprawa

Kazus rozpatrywany przez SN dotyczył ubezpieczonej, która rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w czasie ciąży. W początkowym okresie przedsiębiorczyni zadeklarowała maksymalną wysokość podstawy wymiaru składki, co zakwestionował ZUS z uwagi na to, że takie działanie nie...